Question
Download Solution PDFखालील विधानांमध्ये कोणता अनौपचारिक तर्कदोष आहे- "कोपऱ्याच्या दुकानातून चॉकलेट चोरणे मी थांबवावे हा आपला युक्तिवाद योग्य नाही. कारण तू मला महिन्याभरापूर्वीच सांगितले होतेस की, तू सुद्धा लहानपणी चॉकलेट्स चोरली होतीस".
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFव्यक्तिलक्ष्य हा दिलेल्या विधानातील एक अनौपचारिक तर्कदोष आहे.
Important Pointsतर्कदोष हा एक प्रकारचा युक्तिवाद आहे, जो वैध वाटतो; परंतु प्रत्यक्षात तो अवैध असतो. तर्कदोष हा शब्द लॅटिन भाषेतील 'फॅलो' या शब्दापासून आला आहे, ज्याचा अर्थ 'मी फसवतो' असा आहे. म्हणून, युक्तिवादातील कोणतीही त्रुटी हा तर्कदोष आहे.
व्यक्तिलक्ष्य तर्कदोष:
- यात तर्काऐवजी वैयक्तिक हल्ले वापरले जातात.
- जेव्हा एखादी व्यक्ती वैयक्तिक वैशिष्ठ्ये, वांशिक पार्श्वभूमी, शारीरिक स्वरूप किंवा धारकाच्या इतर गैर-संबंधित वैशिष्ट्यांच्या आधारे दुसरा दृष्टिकोन नाकारतो किंवा टीका करतो तेव्हा हा तर्कदोष निर्माण होतो.
- व्यक्तिलक्ष्य तर्कदोष युक्तिवाद हे सहसा राजकारणात वापरले जातात, जेथे त्यांना "चिखल-फेक" असे संबोधले जाते.
या प्रकरणात, सदर व्यक्ती सध्याच्या युक्तिवादाशी संबंध नसलेली भूतकाळातील कृती (लहानपणी चॉकलेट चोरणे) आणून युक्तिवाद करणाऱ्याच्या विश्वासार्हतेवर (चॉकलेट चोरणे थांबले पाहिजे असे म्हणणारी) आघात करीत आहे. त्या व्यक्तीने लहानपणी चॉकलेट चोरले ही वस्तुस्थिती आत्ताच्या त्याच्या कल्पनेला अमान्य करत नाही. हे मुख्य बिंदूपासून विचलित असून हाताशी असलेल्या समस्येकडे लक्ष देत नाही.
अशाप्रकारे, व्यक्तिलक्ष्य हा दिलेल्या विधानातील एक अनौपचारिक तर्कदोष आहे.
Additional Information
दिशाभूल: हा तर्कदोष, जेव्हा कोणीतरी अप्रासंगिक विषय किंवा युक्तिवाद सादर करतो, ज्यामुळे मूळ मुद्द्यापासून लक्ष विचलित होते. लक्ष विचलित करण्यासाठी आणि चर्चेला मुख्य मुद्द्यापासून दूर नेण्यासाठी याचा वापर केला जातो.
स्ट्रॉमॅन: या तर्कदोषामध्ये हल्ला करणे सोपे व्हावे म्हणून दुसर्याचा युक्तिवाद चुकीच्या पद्धतीने मांडणे किंवा अतिशयोक्ती करणे समाविष्ट आहे. मूळ युक्तिवादाकडे लक्ष देण्याऐवजी, वादकर्ता त्याच्या विकृत किंवा कमकुवत आवृत्तीवर हल्ला करतो.
गहाळ मुद्दा (खंडनाज्ञान): जेव्हा एखादा युक्तिवाद अप्रासंगिक असलेल्या निष्कर्षाचे समर्थन करतो किंवा मूळ प्रश्न किंवा समस्येकडे लक्ष देत नाही तेव्हा हा तर्कदोष उद्भवतो. मुख्य मुद्द्याकडे थेट लक्ष देण्यात ते अपयशी ठरते.
Last updated on Jun 12, 2025
-> The UGC NET June 2025 exam will be conducted from 25th to 29th June 2025.
-> The UGC-NET exam takes place for 85 subjects, to determine the eligibility for 'Junior Research Fellowship’ and ‘Assistant Professor’ posts, as well as for PhD. admissions.
-> The exam is conducted bi-annually - in June and December cycles.
-> The exam comprises two papers - Paper I and Paper II. Paper I consists of 50 questions and Paper II consists of 100 questions.
-> The candidates who are preparing for the exam can check the UGC NET Previous Year Papers and UGC NET Test Series to boost their preparations.