एखाद्या व्यक्तीचे जीवन ज्या तत्काळ वातावरणास _______म्हणतात:

विकास हा नेहमीच एका विशिष्ट सामाजिक-सांस्कृतिक संदर्भात अंतर्भूत असतो. एखाद्याच्या आयुष्यातील संक्रमण जसे की शाळेत प्रवेश करणे, किशोरवयीन होणे, नोकरी शोधणे, लग्न करणे, मुले होणे, सेवानिवृत्ती इत्यादी. ही सर्व जैविक बदलांची आणि वातावरणातील बदलांची संयुक्त कार्ये आहेत. व्यक्तीच्या आयुष्याच्या कोणत्याही काळात वातावरण बदलू किंवा बदलू शकते. उरी ब्रॉन्फेनब्रेनरचा विकासाचा संदर्भात्मक दृष्टिकोन एखाद्या व्यक्तीच्या विकासामध्ये पर्यावरणीय घटकांच्या भूमिकेवर जोर देतो. हे खालील चित्रात दर्शविले गेले आहे:

1) मायक्रोसिस्टम:

• मायक्रोसिस्टम हे तात्काळ वातावरण/सेटिंग आहे ज्यामध्ये व्यक्ती जगते.
• या सेटिंग्जमध्येच मूल थेट सामाजिक प्रतिनिधींशी - कुटुंब, समवयस्क, शिक्षक आणि अतिपरिचित लोकांशी संवाद साधते.

2) मेसोसिस्टम:

• मेसोसिस्टममध्ये सामाजिक एजंट्सच्या संदर्भांमधील संबंध असतात - कुटुंब, समवयस्क, शिक्षक आणि अतिपरिचित क्षेत्र.
• उदाहरणार्थ, एखाद्या मुलाचे पालक शिक्षकांशी कसे संबंध ठेवतात, किंवा पालक किशोरवयीन मुलाच्या मित्रांकडे कसे पाहतात, हे अनुभव एखाद्या व्यक्तीच्या इतरांशी असलेल्या नातेसंबंधांवर परिणाम करतात.

3) एक्सोसिस्टम:

• एक्सोसिस्टममध्ये सामाजिक सेटिंग्जमधील घटनांचा समावेश होतो जिथे मूल थेट सहभागी होत नाही, परंतु ते तात्काळ संदर्भात मुलाच्या अनुभवांवर प्रभाव टाकतात.
• उदाहरणार्थ, वडिलांच्या किंवा आईच्या हस्तांतरणामुळे पालकांमध्ये तणाव निर्माण होऊ शकतो ज्यामुळे मुलाशी त्यांच्या परस्परसंवादावर परिणाम होऊ शकतो किंवा मुलांच्या समान दर्जाच्या शालेय शिक्षण, ग्रंथालये, वैद्यकीय सेवा, मनोरंजनाची साधने इत्यादींवर परिणाम होऊ शकतो.

4) मॅक्रोसिस्टम:

• त्यात व्यक्ती ज्या संस्कृतीत राहते त्याचा समावेश होतो.

5) कालगणना:

• क्रोनोसिस्टममध्ये व्यक्तीच्या जीवनक्रमातील घटनांचा समावेश असतो आणि त्यावेळच्या सामाजिक-ऐतिहासिक परिस्थिती जसे की पालकांचा घटस्फोट किंवा पालकांचा आर्थिक धक्का आणि मुलावर त्यांचा प्रभाव.