Question
Download Solution PDFहरितक्रांतीचे प्राथमिक उद्दिष्ट काय होते?
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFजास्त उत्पादन देणाऱ्या वाणांच्या माध्यमातून अन्नधान्याचे उत्पादन वाढवणे हे योग्य उत्तर आहे. Key Points
- भारतातील हरितक्रांती ही बियाणांच्या उच्च उत्पन्न देणाऱ्या वाणांची (HYV) ओळख होती.
- HYV बियाणे ही अशी बियाणे आहेत जी मोठ्या प्रमाणात पिकांचे उत्पादन करतात, विशेषतः गहू आणि तांदूळ.
- उच्च उत्पन्न देणारी विविध बियाणे (HYV बियाणे) ही बियाणे सामान्य दर्जाच्या बियाणांपेक्षा चांगल्या दर्जाचे असतात.
- या बियाणांपासून मिळणारे उत्पादन सामान्यांच्या तुलनेत थोडे अधिक आहे.
- निरोगी आणि अतिरिक्त पीक मिळवण्यासाठी ही बियाणे एक चांगला पर्याय आहे.
- या बियाणांमध्ये कीटक आणि इतर रोगांशी लढण्यासाठी चांगली प्रतिकारशक्ती असते.
Important Points
- हरितक्रांती हा शब्द सर्वप्रथम विल्यम गॉड यांनी वापरला होता आणि नॉर्मन बोरलॉग ह्यांना हरितक्रांतीचे जनक म्हणून ओळखले जाते.
- स्वातंत्र्यानंतर, भारतीय धोरणकर्त्यांनी अन्नधान्यामध्ये स्वयंपूर्णता मिळवण्यासाठी सर्व उपायांचा अवलंब केला.
- सन 1965 मध्ये, भारत सरकारने एम. एस. स्वामिनाथन या जनुकशास्त्रज्ञांच्या मदतीने हरितक्रांती सुरू केली, ज्यांना आता हरितक्रांतीचे जनक (भारत) म्हणून ओळखले जाते.
- हरितक्रांतीच्या चळवळीला मोठे यश मिळाले आणि देशाची स्थिती अन्न-अभावी अर्थव्यवस्थेपासून जगातील अग्रगण्य कृषी राष्ट्रांमध्ये बदलली.
- हरितक्रांतीची सुरुवात 1967 पासून झाली आणि ती 1978 पर्यंत चालली.
Additional Information
- भारतातील सर्व महत्त्वाच्या क्रांतींची यादी
| काळी क्रांती | पेट्रोलियम उत्पादनाशी संबंधित |
| निळी क्रांती | मत्स्य उत्पादनाशी संबंधित |
| तपकिरी क्रांती | चमडे, कोकोशी संबंधित |
| सुवर्ण तंतू क्रांती | ताग उत्पादनाशी संबंधित |
| सुवर्ण क्रांती | एकंदर फलोत्पादन, मध, फुले, औषधे, मसाले यांच्याशी संबंधित |
| हरित क्रांती | कृषी उत्पादनांशी संबंधित |
| करडी क्रांती | खतांसंबंधित |
| गुलाबी क्रांती | कांदे, कोळंबी संबंधित |
| लाल क्रांती | मांस, टोमॅटो उत्पादनाशी संबंधित |
| सदाहरित क्रांती | एकूण कृषी उत्पादन वाढीसंबंधी |
| गोल क्रांती | बटाटा उत्पादन संबंधित |
| रजत/चंदेरी तंतू क्रांती | कापूस उत्पादनाशी संबंधित |
| रजत क्रांती | अंडी उत्पादनाशी संबंधित |
| श्वेत क्रांती | दुग्धव्यवसाय, दुग्ध उत्पादनाशी संबंधित |
| पिवळी क्रांती | तेलबिया उत्पादनाशी संबंधित |
| गोल क्रांती | बटाटा उत्पादन संबंधित |
Last updated on Jul 2, 2025
-> APPSC Group 2 CPT Hall Ticket 2025 is out on the official website of APPSC.
-> The APPSC Group 2 Computer Proficiency Test will be held on 5th July 2025.
->Previously, APPSC Group 2 Results were released for Advt no. 11/2023. Candidates who appeared in the APPSC Group 2 Mains Exam can check their results on the official website.
-> Earlier, The APPSC Group 2 Post Preference Notice had been released. Candidates had submitted their post and zonal district preferences from 4th to 10th March 2025.
-> The Mains was held on 23rd February 2025.
-> For the 2023 cycle, 897 vacancies were announced.
-> The APPSC Group 2 Notification 2025 will be released soon.
-> The selection process includes a Screening Test, Mains Exam, and Computer Efficiency Test.
-> Candidates can check the Previous year's papers for a better understanding of exam.
-> Candidates can also attend the APPSC Group 2 Test Series to get an experience of the actual exam.