मानवी संवादाचे आंतर वैयक्तिक संवाद, अंत: वैयक्तिक, गट आणि जन संवाद यामधील वर्गीकरण प्रामुख्याने या निकषांवर आधारित आहे:

संवाद ही एक द्विमार्गी प्रक्रिया आहे ज्यात सहभागी केवळ कल्पना आणि माहितीची देवाणघेवाण करतात परंतु परस्पर समन्वय सामायिक देखील करतात. यात परस्परता आणि समानता, देवाणघेवाण, सामायिक वातावरण, सहभागींमध्ये एक सामाजिक संबंध आणि अस्तित्वाची सामान्य गरज, प्रेरणा, उद्दीष्टे किंवा ध्येय यांचा विचार केला पाहिजे. संप्रेषणात सामील झालेल्यांची संख्या संप्रेषणाचा प्रकार निश्चित करते.

1. आंतर वैयक्तिक संवाद:

• हा दोन लोकांमधील थेट, सहभागात्मक आणि दर्शनी संवाद आहे.
• हा वैयक्तिक, जिव्हाळ्याचा आणि शब्द आणि हावभाव यामध्ये जास्तीत जास्त परस्परसंवाद आणि देवाणघेवाण करण्यास अनुमती देते.
• इतरांशी प्रभावीपणे संवाद साधण्यासाठी विशिष्ट कौशल्ये आवश्यक असतात जसे की सामाजिक नियमांचे ज्ञान, शिष्टाचार, ऐकण्याची इच्छा आणि एकमेकांबद्दल आदर, स्वत: बद्दल सांगण्याची इच्छा इत्यादी.

2. अंत: वैयक्तिक संवाद:

• हा संवादाचा सर्वात मूलभूत स्तर आहे जो स्वतःमधील संवादास संदर्भित करतो.
• आपल्या विचारांनी आणि आपल्या जीवनाभोवती असलेल्या गोष्टींना अर्थ देण्याचा हा मार्ग आहे.
• हे सकारात्मक किंवा नकारात्मक असू शकते आणि परिस्थिती आणि इतरांशी संप्रेषणाबद्दल आपल्याकडे कसे पाहिले आणि प्रतिक्रिया देते यावर थेट परिणाम होतो. उदाहरणार्थ, दिवास्वप्न पाहणे, कामासाठी कोणते कपडे घालायचे याचा विचार करणे इ.

3. जन संवाद:

• या प्रकारच्या संवादात, संदेश त्याच्या स्त्रोतामधून मोठ्या आणि व्यापक माध्यमांद्वारे प्रेक्षकांपर्यंत प्रसारित केला जातो.
• ती माध्यमे छापील (वर्तमानपत्रे किंवा मासिके) इलेक्ट्रिकल (रेडिओ, टीव्ही किंवा व्हिडिओ) किंवा इलेक्ट्रॉनिक (संगणक मॉडेम) देखील असू शकतात.
• प्रेषक सामान्यत: जागा आणि वेळेत प्राप्तकर्त्यापासून विभक्त असतो आणि संवादक प्रेक्षकांना ओळखत नाही.

म्हणून, मानवी संवादाचे आंतर वैयक्तिक, अंत: वैयक्तिक, गट आणि जन संवाद यामधील वर्गीकरण प्रामुख्याने संप्रेषणात सहभागी झालेल्या संख्येच्या निकषांवर आधारित आहे.

संवादाचा प्रकार निश्चित करताना इतर बाबींचा विचार केला पाहिजे म्हणजे संवादात देवाण घेवाण झालेल्या संदेशांचे स्वरूप आणि संवादाची परिणामकारकता परंतु पुन्हा सहभागींची संख्या लक्षात घेणे गरजेचे आहे.