दिलेल्या माहीतीवरून बाजारभावानुसार NNP ची गणना (₹ कोटींमध्ये) करा.

विवरण	मूल्य (₹ कोटींमध्ये)
घटक परिव्ययावर NDP	1,25,250
परदेशातून प्राप्त निव्वळ उत्पन्न	(-) 581
निव्वळ अप्रत्यक्ष कर	18,120

Key Points

बाजारातील किमतींवर निव्वळ राष्ट्रीय उत्पादन (NNP) ची गणना करण्यासाठी, आपण खालील सूत्र वापरू शकतो:

बाजारभावावर NNP = घटक व्ययावर NDP + निव्वळ अप्रत्यक्ष कर + परदेशातून निव्वळ उत्पन्न

दिलेली माहीती:

• घटक व्ययावर NDP: 1,25,250 रुपये कोटी
• निव्वळ अप्रत्यक्ष कर: 18,120 रुपये कोटी
• परदेशातून निव्वळ उत्पन्न: -581 कोटी (निव्वळ बहिर्वाह दर्शवणारे ऋण मूल्य)

आता, ही मूल्ये सूत्रामध्ये बदलत आहे:

बाजारभावावर NNP =1,25,250+18,120−581

चला याची गणना करूया:

बाजारभावावर NNP =1,25,250+18,120−581=1,42,789 कोटी

त्यामुळे बाजारभावानुसार NNP 1,42,789 रुपये कोटी आहे.

• घटक व्ययावर NDP हे एका आर्थिक वर्षात देशाच्या देशांतर्गत क्षेत्रात उत्पादित केलेल्या वस्तू आणि सेवांचे एकूण मूल्य आहे.
• त्याची गणना GDP (एकूण देशांतर्गत उत्पादन) मधून घटक व्ययावर घसारा करून केली जाते.
• परदेशातील निव्वळ उत्पन्न म्हणजे देशांतर्गत स्त्रोतांमधून परदेशी रहिवाशांनी कमावलेले उत्पन्न वजा करून परदेशी स्त्रोतांकडून मिळविलेले उत्पन्न.
• निव्वळ अप्रत्यक्ष कर म्हणजे सरकारकडून मिळालेल्या अनुदानाची वजाबाकी करून सरकारद्वारे भरलेल्या अप्रत्यक्ष करांचा संदर्भ.

Additional Information 

• बाजारभाव आणि घटक व्यय अर्थव्यवस्थेत वस्तू आणि सेवांचे मूल्य निर्धारित करण्याचे दोन भिन्न मार्ग दर्शवतात.
• या दोघांमधील फरक येथे आहे:
• बाजारभाव:
  • बाजारपेठेतील वस्तू किंवा सेवेसाठी ग्राहक देय असलेली रक्कम म्हणजे बाजारभाव.
  • त्यात उत्पादन खर्च तसेच उत्पादन किंवा सेवेवर आकारले जाणारे कर (अप्रत्यक्ष कर) आणि सरकारद्वारे प्रदान केलेल्या कोणत्याही अनुदानाचा समावेश होतो.
  • बाजारभाव ही ग्राहकांनी भरलेली अंतिम किंमत दर्शवते, ज्यामध्ये उत्पादन बाजारात उपलब्ध करून देण्याची किंमत देखील समाविष्ट असते (वाहतूक, किरकोळ विक्री इ.).
• घटक व्यय:
  • घटक व्यय म्हणजे वस्तू आणि सेवांचा एकूण उत्पादन खर्च, उत्पादनाच्या घटकांद्वारे (जमीन, श्रम, भांडवल आणि उद्योजकता) कमावलेल्या उत्पन्नाची बेरीज म्हणून मोजली जाते.
  • सोप्या भाषेत, कोणत्याही कर किंवा सबसिडीचा विचार न करता, वस्तू आणि सेवांच्या उत्पादनासाठी संसाधने वापरण्याची किंमत आहे.
  • घटक व्यय वापरल्या जाणाऱ्या वस्तू आणि सेवांचे उत्पादन करण्यासाठी अर्थव्यवस्थेतील व्यवसायांद्वारे प्राप्त केलेल्या खर्चाचा एक दृष्टीकोन प्रदान करते.
• बाजारभाव आणि घटक व्यय या संकल्पनांचा वापर करून, आपण बाजारभावावरील NNP आणि घटक व्ययावर NNP यांच्यात फरक करू शकतो:
• बाजारभावानुसार NNP (नेट नॅशनल प्रॉडक्ट):
  • हे अर्थव्यवस्थेत उत्पादित केलेल्या अंतिम वस्तू आणि सेवांचे मूल्य आहे, ज्यात परदेशातील निव्वळ उत्पन्नाचा समावेश आहे, बाजारभावावर मोजला जातो. यात अप्रत्यक्ष करांचा समावेश आहे आणि सरकारने दिलेली सबसिडी वगळली आहे.
  • हे मूलत: घसारा आणि परदेशातील निव्वळ घटक उत्पन्नासाठी समायोजित केलेले GDP (एकूण देशांतर्गत उत्पादन) आहे.
• घटक खर्चावर NNP:
  • हे परदेशातील निव्वळ उत्पन्नासह अर्थव्यवस्थेत उत्पादित केलेल्या अंतिम वस्तू आणि सेवांचे मूल्य आहे, जे घटक व्ययावर मोजले जाते.
  • घटक व्ययावर NNP ची गणना करण्यासाठी, आपण अप्रत्यक्ष कर कापतो आणि NNP वर बाजारभावाने सबसिडी जोडतो.
  • हे आपल्याला बाजारभावावर परिणाम करू शकणारे कर आणि सबसिडीकडे दुर्लक्ष करून उत्पादनाच्या घटकांद्वारे व्युत्पन्न केलेल्या उत्पन्नाचे मोजमाप देते.